Η φαινομενική σταθεροποίηση, το 2010, συνοδεύτηκε από ηχηρές διακηρύξεις ότι η κρίση τελείωσε, ότι η ανάκαμψη είναι "προ των πυλών" και ότι όλα τα στοιχεία δείχνουν ανάπτυξη. Οι χρηματιστηριακές αγορές, φέρνοντας μεγάλη ανακούφιση στο αποταμιευτικό-κερδοσκοπικό κοινό, εκθείασαν την εκ νέου άνοδο των μεγεθών του χρηματιστηρίου, που προηγουμένως είχαν φθάσει στο κόκκινο, ως σημάδι μιας επερχόμενης θεαματικής ανάπτυξης, μιας ανάπτυξης που έφθασε στο ήμισυ της περσινής και χαρακτηρίστηκε ως "σχετικώς εύρωστη" από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό συνοδεύτηκε δε από επίμονη αισιοδοξία και μια επίμονη συζήτηση για το ότι έχει επιτευχθεί μια "επιτυχής απόδραση", επειδή η κρίση περνούσε.

Όμως, στην πραγματικότητα, η κρίση, όχι μόνο στα χρηματοπιστωτικά αλλά, πάνω απ' όλα, στα παραγωγικά συστατικά της μέρη, όχι μόνο απέχει πολύ από το να έχει τελειώσει, αλλά είναι ολοφάνερα και κατηγορηματικά ακόμη μαζί μας, ακόμη κι αν δεν έχει τη βίαιη και πρόδηλη μορφή που είχε κατά τη διάρκεια των δυο τελευταίων ετών.

Καθώς φαίνεται, κάτι είναι διαφορετικό, κάτι εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο, και τα προβλήματα που υποκρύπτονται, τα οποία ακόμη παραμένουν άλυτα, όντας υποβαθμισμένα και χωμένα κάτω από το χαλί, εστιάζονται στην Ευρώπη ως μια έκφραση όχι μόνο πολιτικής ενότητας – που είναι ήδη εντελώς κλονισμένη και αντιφατική – αλλά, πάνω απ' όλα, νομισματικής ενότητας.

Είναι σημαντικό, επομένως, λαμβάνοντας υπόψη την υπόθεση της Ελλάδας συγκεκριμένα και όσον αφορά την Ευρώπη υπό το κοινό νόμισμα γενικώς, να ρίξουμε κάποιο φως στη σύγκρουση που λαμβάνει χώρα στο οικονομικό πεδίο, η οποία είναι σκληρή και άγρια σαν να διεξαγόταν πόλεμος, παρ' όλο που δεν έχει φθάσει ακόμη σε αυτό το στάδιο.

Από τη στιγμή που το ευρώ εμφανίστηκε στο προσκήνιο, αυτό ήταν ένα μια πιθανή εναλλακτική λύση έναντι της οικονομικής ισχύος του δολαρίου και ήταν η οικονομική έκφραση μιας ομάδας κρατών, οι οποίες κλυδωνίζονταν από την κρίση και ήταν αδύναμες ως ενιαία μορφή αλλά ήταν ισχυρές από την άποψη των μελλοντικών δυνατοτήτων και του συνόλου των οικονομικών ικανοτήτων των μεμονωμένων χωρών που ανήκουν στην Ένωση. Παρ' όλα αυτά, αυτή ήταν μια λανθασμένη ένδειξη. Όπως βλέπουμε σήμερα και όπως επισημάνθηκε τότε υπάρχει μια βαθύτερη αδυναμία. Η οικονομική και η πολιτική δύναμη δεν είναι ξεχωριστές η μία από την άλλη, αλλά είναι άρρηκτα συνδεδεμένες σε κρατικό επίπεδο. Αυτό ήταν ένα γνωστό γεγονός και ο μαρξισμός δεν έχει ανάγκη να διαφωνήσει. Ειπώθηκε ότι η Ευρώπη ήταν ένας οικονομικός γίγαντας – κάτι το οποίο τα μεταγενέστερα γεγονότα θα αποδείκνυαν ότι είναι λανθασμένο – αλλά ένας πολιτικός νάνος, κάτι το οποίο δεν ήταν απολύτως ορθό, τουλάχιστον όσον αφορά μερικά από τα κράτη-μέλη της.

Τα καταστροφικά γεγονότα των τελευταίων δύο ετών έχουν καταδείξει ότι μόνο αυτοί που μπορούν να επιβάλλουν τη βούλησή τους σε πολιτικό επίπεδο μπορούν να ελπίζουν ότι θα αντισταθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιβάλλοντας τις αποφάσεις τους και τα σχέδια τους πάνω στους άλλους. Η Ευρώπη και το ευρώ δεν είχαν αρκετό χρόνο για προχωρήσουν από τη νομισματική στην πολιτική ένωση. Εκ των υστέρων όλοι γνωρίζουν πλέον ότι αυτό δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί και η ουτοπία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης ήταν και παραμένει μια μικροαστική χίμαιρα.

Καθώς περιορίζεται μέσα στην τροχιά της μικροπολιτικής και διεξάγεται κυρίως σε εθνικό επίπεδο από τα κράτη-μέλη η ευρωπαϊκή ενότητα σε νομισματικό επίπεδο καθίσταται ακόμη ισχνότερη και το μέλλον όλο και πιο αβέβαιο.

Φαίνεται ότι εδώ και πολύ καιρό ότι η Κίνα, ο κύριος κάτοχος του δημόσιου χρέους των Ηνωμένων Πολιτειών, ήταν έτοιμη να κάνει στροφή επενδύοντας στο ευρώ, το οποίο εμφανίστηκε, λόγω των δυσκολιών που αντιμετώπιζε το δολάριο, ως ένα νόμισμα αρκετά ισχυρό το οποίο πιθανώς θα εγγυόταν το αμερικανικό νόμισμα. Αυτός δε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, είναι ο βασικός παράγοντας στη διαμάχη που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη.

Το να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στις μεταπτώσεις του ευρώ ή στην οικονομική και πολιτική καταστροφή της ομάδας κρατών που το είχαν υιοθετήσει σημαίνει, ωστόσο, ότι χάνουμε από τα μάτια μας το γενικό πλαίσιο αυτής της κρίσης, το οποίο δεν έχει μετατοπιστεί από το δυτικό κέντρο της Ευρώπης στο μεσαίο, αλλά απλώς βρίσκεται αντιμέτωπο, κατά τη διάρκεια αυτής της συγκεκριμένης φάσης, με τη σοβαρή αδυναμία μιας νομισματικής μορφής που δεν υποστηρίζεται από ένα ενιαίο ευρωπαϊκό κράτος. Προς το παρόν οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ευρώπη, οι αναδυόμενες χώρες και η Ρωσία υφίστανται την κρίση κατά τον τρόπο που απηχεί τα δικά τους χαρακτηριστικά και σε σχέση με τα αντίστοιχα σημεία αφετηρίας τους όταν αυτή ξέσπασε. Κανένας, όμως, δεν είναι ανεπηρέαστος ή μπορεί να ειπωθεί ότι δεν μπορεί να προσβληθεί από τις συνέπειες.

Αυτή η αναπόδραστη κατάρρευση συμβαίνει σε έναν ειδικά καθορισμένο χώρο και προς το παρόν ευνοεί τα συμφέροντα του μεγαλύτερου ιμπεριαλισμού του κόσμου, που στρέφει με ενθουσιασμό την προσοχή του στη δοκιμασία του ευρώ και αξιοποιεί κάθε δυνατό πλεονέκτημα για να διασφαλίσει την υπεροχή και την επιβίωσή του, ακόμη κι αν, ή καλύτερα ειδικά, αν αυτό είναι εις βάρος των "ανταγωνιστών" του.

Ο ολέθριος μηχανισμός της οικονομίας και ειδικά ο τραπεζικός τομέας, στον οποίο το "ιδιωτικό" επικρατεί καθαρά επί του συλλογικού συμφέροντος, συμβάλλει επίσης σε αυτή τη διαδικασία. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες, λόγω του μεγάλου διαθέσιμου χρηματικού ποσού, που συνδέονται με τη δεύτερη εντολή έγκρισης μιας έκδοσης από τη FED μπορούν για κάποιο διάστημα να χρηματοδοτούνται σε δολάρια και στη συνέχεια να τα ανταλλάσσουν με ευρώ, εξασφαλίζοντας ρευστότητα και διατηρώντας την τιμή συναλλάγματος με το δολάριο χαμηλή. Ουσιαστικά πρόκειται για τις γερμανικές, γαλλικές και αγγλικές τράπεζες. Η "ισχυρή" μερίδα της ευρωζώνης θεωρεί αυτή την τακτική ως έναν τρόπο για να διατηρηθεί μια στερεή βάση χρηματικής ρευστότητας αν η χρεοκοπία της Ελλάδας προκαλέσει ένα ντομινό σε όλες τις πιο αδύναμες περιοχές. Αυτό, ωστόσο, προκαλεί μια εξασθένιση στο "εσωτερικό μέτωπο", δηλαδή είναι το ίδιο το "ισχυρό" ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα αυτό που εγκαταλείπει το ευρωπαϊκό μέτωπο. Το νόμισμα των Ηνωμένων Πολιτειών διατηρείται σε μια χαμηλή τιμή συναλλάγματος, η οποία ευνοεί ακριβώς τις Ηνωμένες Πολιτείες, που περιμένουν να κερδίσουν τα μέγιστα αν τα ευρωπαϊκά σχέδια ναυαγήσουν.

Και όμως, από μια ορισμένη άποψη η τακτική αυτή έχει έναν καθορισμένο στόχο. Σαφώς αναμένεται μεγαλύτερο χάος στην παγκόσμια οικονομία· ίσως άλλα δύο χρόνια βαθιάς ύφεσης. Αυτή είναι αναγκασμένη να "συγκεντρώνει πολεμοφόδια" για να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει τη νέα επερχόμενη καταστροφή. Με προοπτική εν όψει ο οικονομικός πόλεμος να διαδέχεται τον χρηματιστικό, η Ελλάδα και οι χώρες που θα την ακολουθήσουν – όλες αυτές που βρίσκονται καθ' οδόν για να προβάλλουν απεγνωσμένη αντίσταση, όλες αυτές που πιθανώς θα υποκύψουν μέσα στην επερχόμενη βίαιη πάλη – θα πρέπει να εγκαταλειφθούν. Αυτό θα επέτρεπε το κλείσιμο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που κατακλύζεται με κρατικά ομόλογα-σκουπίδια και, κατά συνέπεια, το τέλος της νομισματικής ένωσης. Μια απόφαση προς αυτή την κατεύθυνση, ύστερα από έναν μήνα αμφιβολιών, ενδοιασμών και πρωτοβουλιών που κοστίζουν δισεκατομμύρια, αρχίζει να λαμβάνει πραγματική μορφή, παρ' όλο που οι "φορείς χάραξης πολιτικής" προβάλλουν μια τελευταία σκληρή αντίσταση. Δεν είναι, επομένως, τυχαίο ότι ο εξειδικευμένος Τύπος στη Γερμανία και οι μεγάλοι οικονομικοί θεωρητικοί στις Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να στέλνουν στο εσωτερικό το μήνυμα για την ανάγκη να αφεθεί η Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να τεθεί τέλος σε ένα ευρωπαϊκό νόμισμα "ανοικτό για όλα τα κράτη".

Όμως, η χρεοκοπία της Ελλάδας θα είναι μονάχα η πρώτη πράξη του τρανταγμού του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Στις αρχές Ιουνίου, 14 μήνες μετά την επίσημη απόφαση χορήγησης δανείου προς την Ελλάδα, με τους οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς δείκτες να εξακολουθούν να δείχνουν μια σταθερή πτώση, οι "φορείς χάραξης πολιτικής" υπέθεσαν ότι εμπλέκοντας τις γαλλικές και τις γερμανικές τράπεζες θα χρηματοδοτούσαν μια νέα έκδοση ομολόγων· μ' άλλα λόγια να αναχρηματοδοτήσουν το ελληνικό χρέος με ένα νέο δάνειο παρατείνοντας την προθεσμία αποπληρωμής και έχοντας προσφύγει γι' αυτό τον λόγο στην "ιδιωτική" παρέμβαση. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν συμφωνεί με αυτό το σχέδιο. Το 2009, αφότου το φούντωμα του χρηματοπιστωτικού στοιχείου της κρίσης είχε ήδη δείξει πόση πολύ "δημιουργική" λογιστική γινόταν για τον ισοσκελισμό του δημοσίου χρέους, αυτή έκανε μεγάλες παρεμβάσεις για να ανακουφίσει την κατάσταση χρέους στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Το 2010 κατάφερε το πακέτο διάσωσης της Ελλάδας που αποστράγγισε τις γαλλικές και τις γερμανικές τράπεζες από ένα μεγάλο μέρος της πιστοληπτικής τους ικανότητας από το ελληνικό κράτος.

Η πρώτη αυτή τεράστια εκταμίευση είχε ως προϋποθέσεις ορισμένους όρους που έπληξαν σκληρά τον ελληνικό λαό. Οι μισθοί έπεσαν, αυξήθηκε η ανεργία, η ανάπτυξη και οι επενδύσεις μειώθηκαν δραστικά. Το χρέος, όμως, αυξήθηκε αντί να μειωθεί και οι παρεμβάσεις είχαν σαφώς επιδεινώσει την κατάσταση.
Επίσης, δεν ωφέλησε και τόσο η μείωση του επιτοκίου δανεισμού της αποπληρωμής του δανείου του 2010 και η επιμήκυνση της προθεσμίας πληρωμής, η οποία αυτή καθαυτήν ισοδυναμεί με κήρυξη "ημιχρεοκοπίας".  Την άνοιξη του 2011 απαιτήθηκε ένα ακόμη δάνειο. Ένα σχέδιο χορήγησης δανείου 100 δισεκατομμυρίων ευρώ δεν θεωρήθηκε τελικά αρκετό και κατόπιν προτάθηκε ένα δάνειο 120 δισεκατομμυρίων με τον υποθετικό επιμερισμό του ποσού σε 60 δισεκατομμύρια από την Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ., 30 από "ιδιωτικές" πηγές και 30 από "ιδιωτικοποιήσεις".

Για την Ε.Κ.Τ. το σχέδιο ενείχε τον κίνδυνο να προκαλέσει απώλειες τόκων 45 δισεκατομμυρίων από την επαναγορά από τις τράπεζες.

Η απόφαση δεν υλοποιήθηκε. Ήρθε η 11η Ιουνίου και η Γερμανίδα καγκελάριος, Ανγκέλα Μέρκελ, ύστερα από μια μακρά, δυσάρεστη και αβέβαια φάση, έκανε την επιτακτική δήλωση ότι η Ελλάδα πρέπει να "σωθεί" προκειμένου να αποφευχθεί μια ακόμη χειρότερη κρίση από αυτή που το 2009 προκλήθηκε από τη χρεοκοπία της Lehman Brothers· μια κρίση που επεκτάθηκε σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία και με τον τρόπο αυτό επηρέασε επίσης τη Γερμανία.

Μεγαλώστε ένα κοράκι και αυτό θα σας σχίσει τα μάτια. Αν ένα οικονομικό σύστημα, το ελληνικό, που το ακαθάριστο εθνικό προϊόν του αποτελεί το 0,5% του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος, απειλεί πράγματι, σε περίπτωση χρεοκοπίας – δηλαδή, αδυναμίας να εξοφλήσει το χρέος του – να προκαλέσει μια οικονομική κρίση σαν αυτή του 2008-9, τότε όποιος διατυπώνει έναν τέτοιο ισχυρισμό είτε αποβλέπει να προκαλέσει πανικό και αποσταθεροποίηση – και από τον αρχηγό ενός κράτους δύσκολα αυτό μπορεί να αναμένεται – ή αλλιώς οι γενικές συνθήκες του χρηματοπιστωτικού συστήματος έχουν πράγματι φθάσει στο σημείο όπου ένα οικονομικό σύστημα τεραστίου μεγέθους δεν μετράει πλέον όταν έρχεται για να αξιολογήσει συστημικούς κινδύνους, σ' έναν κόσμο που ζει και εργάζεται μέσα σε ένα τέλμα χάρτινων συμβόλων και πλασματικών αξιών. Ίσως η πίεση για να ασχοληθεί με αυτή την ανησυχητική και κρίσιμη κατάσταση έχει δώσει στην κ. Μέρκελ μια αναλαμπή αυτής της φοβερής αλήθειας.

Στα τέλη Ιουνίου αυτές οι "πολιτικές" δηλώσεις ξεπεράστηκα για μια ακόμη φορά από τα γεγονότα, τις οποίες κατέστησε περιττές η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση. Ο κίνδυνος θα είναι μια κατάρρευση, η οποία φαίνεται αναπόφευκτη εάν συνεχιστεί η πολιτική των πακέτων διάσωσης.

Για να μετριαστεί η πίεση του χρέους – και των επιτοκίων επί του χρέους – γίνεται λόγος, ανεπισήμως, για μια επιστροφή στη δραχμή. Η δραστική υποτίμηση θα ήταν το αποτέλεσμα που θα μπορούσε να αποκαταστήσει την οικονομική ισορροπία εξισορροπώντας τις τιμές εισαγωγών και εξαγωγών, ακόμη κι αν, προσθέτουμε, θα μπορούσε να ανοιχθεί η προοπτική ενός σεναρίου τύπου Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Αλλά αυτό θα ήταν πρόβλημα του λαού.

Είναι μονάχα μια ιδέα που αιωρείται προς το παρόν και δεν θα καταλήξει σε τίποτα όσο άλλες επίσημες φωνές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στην Ευρώπη, αλλά χρηματοπιστωτικοί και οικονομικοί θεωρητικοί έχουν ήδη αρχίσει να εξετάζουν την προοπτική του τέλους του ευρώ ως κοινού νομίσματος του ευρωπαϊκού μπλοκ.

Το εγγύς μέλλον της Ελλάδας και ίσως άλλων χωρών της ευρωζώνης φαίνεται προδιαγεγραμμένο. Όμως, τότε θα έρθει και η σειρά των άλλων, των "παραγωγικών" μεγαθηρίων, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία, των οποίων η "δύναμη" και η "ακεραιότητα" θα τεθούν σε σοβαρή δοκιμασία. Στον πόλεμο που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη δεν θα υπάρξουν νικητές, ούτε καν τα ισχυρά κράτη που ασκούν την κύρια επίδραση στη μοίρα της Ευρώπης και του κόσμου.

Δεν θα υπάρξει ούτε ανάκαμψη ούτε σωτηρία, επειδή η καπιταλιστική κρίση δεν θα τις επιτρέψει. Μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα δεν υπάρχει κανένα μέσο, καμία οικονομική αλχημεία που να μπορεί να σώσει κάποια χώρα, πόσον μάλλον τη μικρή Ελλάδα, από τον βάραθρο του αποπληθωρισμού, δηλ. της υποτίμησης, των "ελλειμμάτων δαπανών" και της οικονομικής λιτότητας για να κηρύξουν σε πτώχευση όποιον δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος του.

Και ασφαλώς το προλεταριάτο σε ολόκληρο τον κόσμο θα είναι αυτό που θα σηκώσει το κύριο βάρος όλων αυτών, ειδικά αν δεν κατορθώσει να σταματήσει έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο, ο οποίος προσωρινά θα ακύρωνε όλη αυτή τη λογιστική με μια μαζική χρεοκοπία-αναγέννηση του κόσμου του κεφαλαίου.